فیلترشکن یا VPN (شبکه خصوصی مجازی) ابزاری است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا از محدودیت‌های اینترنتی، فیلترینگ و سانسور عبور کنند و به محتوای مسدود شده دسترسی پیدا کنند. این ابزار با رمزنگاری ترافیک اینترنتی مسیر آن را از طریق سرورهای واسط در کشورهای دیگر هدایت می‌کند و به این ترتیب هویت و موقعیت جغرافیایی کاربر را مخفی نگه می‌دارد.
هدف اصلی فیلترشکن فراهم کردن دسترسی آزاد به اینترنت است. در کشورهایی که دسترسی به برخی سایت‌ها یا خدمات محدود است (مثل شبکه‌های اجتماعی یا منابع خبری) فیلترشکن‌ها به کاربران کمک می‌کنند تا از این محدودیت‌ها عبور کنند. علاوه بر این، فیلترشکن‌ها برای حفظ حریم خصوصی و امنیت آنلاین نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند زیرا برخی از آنها ترافیک اینترنتی را رمزنگاری می‌کنند تا از حملات سایبری یا نظارت‌های غیرمجاز جلوگیری شود.
در کشورهای فاقد سانسور و فیلترینگ VPN به عنوان ابزاری برای افزایش امنیت، ناشناس‌ماندن در فضای وب و حفاظت از داده‌های شخصی هنگام اتصال به شبکه‌های عمومی (مانند وای‌فای‌های رایگان) مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در کشورهایی که محدودیت‌های اینترنتی و سانسور وجود دارد مانند ایران, VPN بیشتر با هدف عبور از فیلترینگ و دسترسی به محتوای مسدودشده استفاده می‌شود. به همین دلیل در این کشورها VPN بیشتر با عنوان «فیلترشکن» شناخته می‌شود چرا که کارکرد اصلی آن برای کاربران شکستن فیلترهاست.
در نهایت، فیلترشکن‌ها به عنوان ابزاری برای آزادی اطلاعات و حمایت از حقوق دیجیتال در کشورهای با سانسور شدید شناخته می‌شوند.
انواع رایج فیلترشکن‌ها:
- VPN (شبکه خصوصی مجازی): رمزنگاری ترافیک کاربر و تونل‌سازی آن به سرور مقصد با امکان مخفی کردن IP و مکان جغرافیایی.
- پراکسی (HTTP/SOCKS): عبور ترافیک از طریق سرور واسط معمولا بدون رمزنگاری کامل.
- Tunnel (مثل SSH یا V2Ray): روش‌هایی برای تونل‌سازی ترافیک با استفاده از پروتکلهای متنوع مخصوصا برای عبور از فایروال‌های هوشمند.
- Obfuscation techniques: مانند obfs4 یا Xray که ترافیک فیلترشکن را به شکلی تغییر می‌دهند که برای سیستم‌های DPI قابل تشخیص نباشد.
انواع پروتکلهای فیلترشکن
پروتکلهای کلاسیک VPN:
- PPTP: پروتکلی قدیمی، سریع اما با امنیت پایین؛ تقریبا منسوخ شده.
- L2TP/IPSec: ترکیبی از تونل‌سازی و رمزنگاری؛ امنیت مناسب اما قابل شناسایی.
- IKEv2/IPSec: پایدار و سریع مخصوص موبایل؛ اتصال مجدد سریع دارد.
- OpenVPN: محبوب‌ترین پروتکل با امنیت بالا؛ قابل تنظیم و قابل‌اعتماد.
- WireGuard: نسل جدید VPN؛ بسیار سریع، سبک و امن؛ کد ساده و مدرن.
پروتکلهای پیشرفته و مقاوم در برابر سانسور:
- Shadowsocks: شبیه پراکسی با رمزنگاری؛ ساده، سریع و مناسب برای دور زدن فیلترینگ متوسط.
- V2Ray (VMess): پروتکلی قدرتمند با قابلیت استتار ترافیک؛ مناسب مقابله با فیلترینگ هوشمند.
- Xray (VLESS): نسخه جدید و انعطاف‌پذیرتر V2Ray؛ رمزنگاری جداگانه و سرعت بهتر.
- Trojan: ترافیکش شبیه HTTPS واقعی است اما برای فایروال‌ها به‌سختی قابل تشخیص می‌باشد.
- Hysteria: بر پایه UDP؛ برای دور زدن فیلترینگ و افزایش سرعت طراحی شده است.
- Obfsproxy / obfs4: استتار ترافیک برای پنهان کردن استفاده از فیلترشکن؛ مخصوص مقابله با DPI.
- Meek: پنهان‌سازی ترافیک پشت دامنه سایت‌های معروف (مانند گوگل یا آمازون)؛ بسیار مقاوم ولی کند.
پروتکلهای مبتنی بر Tor:
- Tor (Onion Routing): رمزنگاری چندمرحله‌ای و عبور از نودهای ناشناس؛ بسیار امن اما کند.
- Snowflake: استفاده از پروکسی‌های موقتی بر پایه WebRTC؛ مخصوص کشورهایی با فیلترینگ شدید.
پرسش‌های متداول (FAQ):
VPN ابزاری برای ایجاد یک ارتباط امن و رمزنگاری‌شده بین کاربر و اینترنت است که در بسیاری از کشورها برای حفظ حریم خصوصی و امنیت آنلاین استفاده می‌شود.
چرا در ایران به VPN «فیلترشکن» گفته می‌شود؟
چون در ایران کاربران عمدتا از VPN برای عبور از فیلترینگ و دسترسی به سایت‌های مسدودشده استفاده می‌کنند، این ابزار بیشتر با نام «فیلترشکن» شناخته می‌شود.
آیا استفاده از VPN فقط برای عبور از سانسور است؟
خیر. در کشورهای فاقد سانسور، VPN بیشتر برای امنیت شبکه، حفاظت از داده‌ها در وای‌فای‌های عمومی و ناشناس‌ماندن در وب استفاده می‌شود.
آیا استفاده از VPN امن است؟
بستگی به نوع VPN دارد. اگر از سرویس‌های معتبر استفاده شود VPN می‌تواند امنیت را بالا ببرد. اما برخی سرویس‌های رایگان ممکن است ناامن باشند یا اطلاعات کاربر را بفروشند.
تفاوت اصلی VPN و فیلترشکن در چیست؟
از نظر فنی تفاوت زیادی وجود ندارد اما در کاربرد و انگیزه استفاده تفاوت هست: در کشورهای آزاد برای امنیت، در کشورهای سانسورشده برای دسترسی آزاد به اطلاعات.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر