آشنایی با روش کار DNS (سامانه نام دامنه)

آیا تا‌به‌حال فکر کرده‌اید وقتی در مرورگر خود نام یک سایت مانند google.com را می‌نویسید، چه اتفاقی می‌افتد تا آن صفحه برای شما باز شود؟ یکی از مهم‌ترین اجزای این فرآیند، DNS است.

DNS چیست؟
سامانه نام دامنه (Domain Name System یا به‌اختصار DNS) سیستمی است که آدرس‌های اینترنتی را برای رایانه‌ها قابل فهم می‌کند. به‌بیان ساده، DNS مانند دفترچه تلفنی است که به‌جای حفظ کردن شماره‌ها، فقط نام‌ها را به خاطر می‌سپارید و دفترچه برایتان شماره را پیدا می‌کند.

هر وب‌سایت در اینترنت یک آدرس عددی مخصوص به خود دارد که به آن آی‌پی آدرس (IP Address) می‌گویند؛ مثلا:
182.23.45.157

از آنجا که رایانه‌ها و سرورها فقط با اعداد کار می‌کنند، این آدرس‌ها ضروری‌اند. اما انسان‌ها به‌سختی می‌توانند مجموعه‌ای از اعداد را به خاطر بسپارند. تصور کنید برای ورود به گوگل، فیسبوک یا یاهو باید چند رشته عددی را حفظ می‌کردید!

اینجاست که DNS وارد می‌شود: کار آن تبدیل نام‌هایی مانند google.com به آی‌پی قابل فهم برای رایانه‌هاست.

DNS چگونه کار می‌کند؟
وقتی آدرس یک وب‌سایت را در مرورگر وارد می‌کنید، مراحل زیر طی می‌شود:

1. بررسی حافظه کش (Cache): ابتدا رایانه شما در حافظه کش (DNS Cache) یا فایل میزبان (Hosts File) خود جستجو می‌کند تا ببیند آیا قبلا این آدرس را ترجمه کرده یا نه. اگر یافته شود، از همان استفاده می‌کند.
2. ارسال به DNS Resolver: اگر آدرس در کش وجود نداشته باشد، درخواست به دی‌ان‌اس ریزالور (DNS Resolver) فرستاده می‌شود. این سرور معمولا متعلق به شرکت ارائه‌دهنده اینترنت (ISP) شماست.
3.  جستجو در سرورهای بالادستی: اگر DNS Resolver هم نتواند آدرس را بیابد مراحل زیر طی می‌شوند:

• Root Server (سرور ریشه): در راس ساختار DNS قرار دارد. فقط 13 مجموعه Root Server در جهان وجود دارد که توسط نهادهای معتبر (مانند ICANN) اداره می‌شوند. آن‌ها کار را به مرحله بعد هدایت می‌کنند.

• TLD Server (سرور دامنه سطح بالا): این سرورها مسئول نگهداری دامنه‌های کلی هستند، مثل .com, .net, .org و غیره. اگر مثلا آدرس google.com باشد، سرور TLD مربوط به .com مسئول آن است.

• Name Server (سرور نام): در این مرحله به سروری مراجعه می‌شود که اطلاعات دقیق دامنه خاص مانند google.com را دارد و آی‌پی آن را برمی‌گرداند.

• بازگشت به کاربر: آی‌پی نهایی به DNS Resolver ارسال می‌شود و سپس به مرورگر شما بازگردانده می‌شود تا بتوانید به وب‌سایت متصل شوید. این آدرس همچنین در کش ذخیره می‌شود تا دفعات بعدی سریع‌تر بارگذاری شود.

چرا دانستن کار DNS مهم است؟

• افزایش سرعت دسترسی: استفاده از کش DNS باعث کاهش زمان بارگذاری صفحات می‌شود.

• امنیت و حریم خصوصی: برخی DNSها (مثل Google DNS یا Cloudflare) امن‌تر و سریع‌تر از DNSهای پیش‌فرض ISP هستند.

• دور زدن فیلترینگ: در بعضی موارد، تغییر DNS می‌تواند در عبور از سانسور یا محدودیت‌ها کمک کند (البته نه همیشه).

پرسش‌های متداول (FAQ)

آیا می‌توانم DNS خود را تغییر دهم؟
بله، به‌راحتی در تنظیمات شبکه دستگاه خود می‌توانید DNS را به گزینه‌های عمومی مانند Google (8.8.8.8) یا Cloudflare (1.1.1.1) تغییر دهید.

آیا DNS به فیلترینگ مربوط است؟
برخی حکومت‌ها با تغییر یا دستکاری DNS، سایت‌ها را فیلتر می‌کنند. استفاده از DNSهای جایگزین می‌تواند راه‌حلی باشد، اما نه همیشه.

آیا DNS روی سرعت اینترنت تاثیر دارد؟

مستقیم نه، اما اگر DNS شما سریع‌تر عمل کند سایت‌ها زودتر بارگذاری می‌شوند.